Badanie ostrości wzroku – klucz do zdrowych oczu i dobrego widzenia

Wzrok jest jednym z najważniejszych zmysłów, pozwalającym nam odbierać nawet 80% informacji o otaczającym świecie. Jego prawidłowe funkcjonowanie ma fundamentalny wpływ na jakość życia, bezpieczeństwo i codzienne czynności. Dlatego regularna kontrola i dbałość o zdrowie oczu są tak istotne. Podstawowym i najczęściej wykonywanym testem diagnostycznym w gabinecie okulistycznym jest badanie ostrości wzroku. Polega ono na ocenie zdolności oka do postrzegania i rozróżniania szczegółów dwóch punktów lub obiektów znajdujących się w określonej odległości od siebie. To właśnie dzięki odpowiedniej ostrości jesteśmy w stanie czytać, rozpoznawać twarze czy bezpiecznie prowadzić pojazd.

Czym dokładnie jest ostrość wzroku i dlaczego jej badanie jest tak istotne?

Ostrość wzroku, określana również jako visus (V), to miara precyzji, z jaką nasze oko jest w stanie rozpoznać detale obserwowanego obiektu. W praktyce jest to zdolność siatkówki do postrzegania dwóch blisko położonych punktów jako oddzielnych. Im mniejsza jest odległość między tymi punktami, którą oko wciąż jest w stanie dostrzec, tym jego ostrość wzroku jest lepsza. Procedura ta stanowi podstawę diagnostyki okulistycznej, ponieważ jej wynik jest pierwszym sygnałem o ewentualnych nieprawidłowościach.

Przeprowadzenie tego badania jest zasadnicze dla wykrywania i monitorowania wad refrakcji, takich jak krótkowzroczność (miopia), nadwzroczność (hyperopia) oraz astygmatyzm. Są to najczęstsze przyczyny pogorszenia jakości widzenia, które można skutecznie skorygować za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych. Ponadto, spadek ostrości może być pierwszym objawem poważniejszych chorób oczu, które wymagają natychmiastowej interwencji, na przykład zaćmy, jaskry czy schorzeń siatkówki. Dlatego regularne badania są kluczowe nie tylko dla doboru korekcji, ale też dla utrzymania zdrowia całego narządu wzroku.

Kiedy należy przeprowadzić badanie ostrości wzroku? Sygnały, których nie można ignorować

Wiele osób zgłasza się do okulisty dopiero wtedy, gdy problemy ze wzrokiem stają się bardzo uciążliwe. Tymczasem wskazane jest, aby nie czekać na pojawienie się alarmujących objawów. Istnieje kilka sygnałów, które powinny skłonić do natychmiastowej wizyty w gabinecie okulistycznym. Szybka reakcja pozwala na wczesne wykrycie problemu i wdrożenie odpowiedniego postępowania.

Do najczęstszych symptomów, które mogą świadczyć o pogorszeniu ostrości wzroku, należą:

• trudności z odczytaniem tekstu z bliska lub daleka, np. napisów na znakach drogowych, w książce czy na ekranie komputera,

• częste mrużenie oczu w celu „wyostrzenia” obrazu,

• nawracające bóle głowy, zwłaszcza po dłuższej pracy wzrokowej,

• uczucie zmęczenia lub pieczenia oczu,

• potrzeba przybliżania lub oddalania obiektów, aby móc je wyraźnie zobaczyć.

Należy pamiętać, że regularne badania wzroku są zalecane wszystkim, niezależnie od wieku i odczuwanych dolegliwości. Dzieci powinny przechodzić kontrolę przed rozpoczęciem nauki w szkole, a następnie co 1-2 lata. Dorośli bez zdiagnozowanych wad wzroku powinni badać wzrok co 2 lata, a osoby po 40. roku życia – raz w roku, ponieważ wzrasta wtedy ryzyko chorób takich jak jaskra czy prezbiopia (starczowzroczność).

Przebieg badania ostrości wzroku krok po kroku

Badanie ostrości jest procedurą prostą, bezbolesną i nieinwazyjną. Wykonuje je okulista lub optometrysta. Test polega na odczytywaniu przez pacjenta różnej wielkości znaków, zwanych optotypami, z tablic umieszczonych w określonej odległości. Najczęściej stosowane są tablice Snellena, które pacjent obserwuje z odległości 5 lub 6 metrów.

Procedura wygląda następująco: pacjent siada wygodnie na fotelu, a specjalista prosi o zasłonięcie jednego oka. Następnie zadaniem badanego jest odczytanie kolejnych rzędów znaków na tablicy, zaczynając od tych największych znaków. W każdym kolejnym rzędzie ich wielkość się zmniejsza. Wynik badania jest określany na podstawie ostatnim prawidłowo rozpoznanym rzędzie optotypów. Po zbadaniu jednego oka, procedura jest powtarzana dla drugiego. W ten sposób ocenia się ostrości wzroku do dali oddzielnie dla każdego oka.

Wynik badania zapisywany jest najczęściej w postaci ułamka (np. 6/6 lub 20/20 w systemie anglosaskim) lub wartości dziesiętnej (np. 1,0). W ułamku w liczniku wpisuje się odległość, z jakiej badany odczytuje optotypy, a w mianowniku – odległość, z jakiej osoba z prawidłowym wzrokiem powinna je widzieć. Przykładowo, wynik 1,0 (lub 6/6) oznacza pełną ostrość wzroku. Niższe wartości, np. 0,5 (6/12), wskazują na pogorszenie widzenia i konieczność dalszej diagnostyki w kierunku doboru korekcji okularowej.

Interpretacja wyników i co dalej? Od diagnozy do korekcji

Otrzymanie wyniku badania to dopiero początek. Jeśli ostrość jest obniżona, następnym krokiem jest ustalenie przyczyny tego stanu. Najczęściej są to wspomniane wady refrakcji. W celu ich precyzyjnego określenia okulista przeprowadza badanie refrakcji za pomocą foroptera lub kasety z soczewkami próbnymi. Pacjentowi prezentuje się różne soczewki korygujące, a jego zadaniem jest ocena, z którą z nich widzi najlepiej. Na podstawie tej procedury lekarz jest w stanie dobrać odpowiednią moc okularów lub soczewek kontaktowych. Należy zabrać ze sobą na wizytę poprzednie recepty okularowe oraz posiadane karty informacyjne z wcześniejszych konsultacji.

Dokładny plan leczenia i dobór odpowiedniej korekcji wymaga kompleksowej diagnostyki, o której więcej można przeczytać na stronie https://jasneblonia.pl/zakres-uslug/badania-diagnostyczne/badanie-ostrosci-wzroku/. Profesjonalna ocena jest niezbędna, aby zapewnić optymalną jakość widzenia i komfort pacjenta. Czasem może okazać się, że odpowiedź na pytanie, czy musisz nosić okulary, będzie twierdząca, ale dzięki temu codzienne funkcjonowanie stanie się znacznie łatwiejsze.

Badanie ostrości wzroku to nie wszystko – jakie dodatkowe badania wzroku warto wykonać?

Należy podkreślić, że samo badanie ostrości wzroku nie daje pełnego obrazu zdrowia oczu. Nawet przy idealnym wyniku 1,0, w oku mogą rozwijać się poważne choroby, które na wczesnym etapie nie wpływają na ostrość widzenia. Dlatego kompleksowe badania okulistyczne powinny obejmować również inne procedury diagnostyczne.

Jednym z najważniejszych testów jest badanie dna oka (oftalmoskopia). Pozwala ono na ocenę siatkówki, plamki żółtej, naczyń krwionośnych oraz tarczy nerwu wzrokowego. Dzięki niemu można wykryć zmiany charakterystyczne dla jaskry, zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD), retinopatii cukrzycowej czy nadciśnieniowej. Badanie to wykonuje się po rozszerzeniu źrenic, co umożliwia dokładną inspekcję tylnego odcinka oka.

Kolejnym kluczowym elementem jest pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (tonometria). Jest to podstawowe badanie przesiewowe w kierunku jaskry – podstępnej choroby, która prowadzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego i może skutkować nieodwracalną utratą wzroku, a nawet całkowitą ślepotą. Równie ważne jest badanie pola widzenia (perymetria), które ocenia, jak szeroki obszar jesteśmy w stanie widzieć bez poruszania okiem. Ubytki w polu widzenia są charakterystyczne dla zaawansowanej jaskry i niektórych schorzeń neurologicznych.

Współczesna okulistyka oferuje także zaawansowane techniki obrazowania, takie jak badanie OCT (optyczna koherentna tomografia), które pozwala na uzyskanie bardzo dokładnych, przekrojowych obrazów siatkówki i nerwu wzrokowego. Niezastąpione jest również badanie w lampie szczelinowej, które umożliwia szczegółową ocenę przedniej części oka, w tym rogówki, soczewki i ciała szklistego. Połączenie tych wszystkich metod stanowi podstawę rzetelnej diagnostyki i pozwala na zachowanie dobrego wzroku na lata.

Artykuł sponsorowany